Intervistë | Lushaku-Sadriu: Qeveria s’duhet të lejojë ndërlidhjen e vizave me dialogun
Kryetarja e re e Forumit të Gruas në LDK, Jehona Lushaku-Sadriu, është zotuar se do të angazhohet maksimalisht për ta forcuar përfaqësimin e gruas në strukturat partiake dhe në shoqëri.
Ajo ka thënë se partitë politike kanë përgjegjësinë kryesore për të avancuar rolin e gruas në shoqëri.
Në këtë intervistë dhënë gazetës Nacionale, Lushaku-Sadriu, ka vlerësuar se statusi i gruas në shoqëri dhe në politikë flet shumë për demokracinë e një vendi.
Ajo ka folur edhe politikën e jashtme të Kosovës, procesin e liberalizimit të vizave dhe dialogun me Serbinë.
Lushaku-Sadriu ka ftuar Qeverinë e Kosovës që të tregohet dinamike dhe të mos lejojë ndërlidhjen e procesit të liberalizimit të vizave me procesin e dialogut Kosovë-Serbi.
Ajo është shprehur kritike edhe ndaj BE-së për mos mbajtjen e premtimeve për liberalizim të vizave. Sipas saj, vonesat e BE-së në këtë proces janë një rast tragjik studimi.
Nacionale:
Znj. Lushaku, ju sapo jeni zgjedhur kryetare e Forumit të Gruas në LDK-së. Çfarë do të thotë kjo përgjegjësi e re për ju?
Lushaku-Sadriu:
Edhe angazhimi im në politikë e ka një qëllim, avancimin e rolit të gruas dhe prezencës se gruas në politiken kosovare. Mendo se statusi i gruas në shoqëri dhe në politikë flet shumë për demokracinë e një vendi. Në përgjithësi, duke filluar nga partitë politike, duhet të këtë më shumë prezencë dhe më shumë ngritje të kauzave të grave brenda partive politike, pastaj ato ngritën me tej në politiken kosovare. Pra, janë partitë politike ato që duhet të kujdesen që kauzat e grave të jenë prezentë, duke filluar nga parlamenti, qeveria dhe t’i jetësojnë ato. Ndryshe, nuk mund të kemi rezultate në këtë drejtim. Natyrisht, se shoqëria civile dhe institucionet tjera mund të kontribuojnë, mirëpo partitë politike e kanë përgjegjësi dhe mund t’i jetësojnë më se lehti këto kauza.
Nacionale:
Ju jeni që një kohë pjesë e jetës publikë në vend. A kanë bërë sa duhet partitë për të avancuar rolin e gruas në shoqëri?
Lushaku-Sadriu:
Ka mundur të bëhet më shumë dhe unë mendoj se partitë mund të bëjnë më shumë. Nuk është bërë aq sa ka kapacitete. Vizioni im brenda LDK-së është që të ngrisim kapacitetet tek të rejat, në mënyrë që ato të përgatiten dhe të bëhen pjesë aktive e strukturës së LDK-së dhe te kujdesen pastaj për përfaqësim sa më dinjitoz dhe të përfshihen në vendimmarrje në LDK. Është fat i mirë që ne kemi një lidership të ri, kemi kryetarin Abdixhiku, i cili vërtetë po krijon hapësirë për të vepruar në këtë drejtim. Ne kemi filluar nga nëndegët dhe degët që të anëtarësojmë gratë e reja të cilat pastaj do të bëhen pjesë e një programi edukativ përmes shkollës tonë politik dhe rrjedhimisht do t’i kontribuojmë krijimit të kapaciteteve dhe liderishipit të ri të grave. Do t’i promovojmë ato, do të iu japim hapësirë në kuptimin e ngritjes së kauzave që janë proukupim i tyre. Dhe rrjedhimisht ne do të përmirësojmë pozitën e gruas në gjithë Kosovës.
Nacionale:
Çka do të bëni ju ndryshe në drejtimin e këtij forumi nga paraardhësja e juaj?
Lushaku-Sadriu:
Kam shumë respekt për kontributin e zonjës Kajtazi, e cila është një aktiviste prej themelimit të LDK-së. Vizioni im do të fokusohet në trajnime, seminare dhe krijimin e një klime të përshtatshme që grat të kenë motiv angazhimin në politikë. Pra, duhet të krijojmë një klimë motivuese. Gjithashtu do të bëj më shumë që gratë të promovohen dhe të kenë pjesëmarrje edhe ndërkombëtare. Fatmirësisht, LDK-ja është pjesë e EPP-së dhe forumi i gruas së LDK-së është pjesë e EPP Women, atje ku mund të jemi pjesë e plotë aktiviteteve që na ndihmojnë të krijojmë një rrjet ndërkombëtar, ku LDK-ja pastaj të mund të ketë ndikim ndërkombëtar për politika të caktuara që janë në dobi të Kosovës. Dhe gjithsesi do të ndërtojmë strukturë të qëndrueshme që gratë të përfaqësohen në të gjitha nivelet e partisë. Unë pretendoj që të rrisë përqindjen e grave në vendim marrje. Paralel me këtë duhet të bëjmë ngritjen e kapaciteteve, sepse nuk mund të kërkojmë ngritje te përqindjes artificialisht. Duhet të aftësohemi vetë dhe ta ngrisim përqindjen më shumë se sa që është kuota e caktuar me ligj.
Nacionale:
Formimi i juaj profesional ka të bëj edhe me politiken e jashtme dhe integrimet evropiane. Cili është vlerësimi i juaj për politiken e jashtme të Kosovës?
Lushaku-Sadriu:
Politika e jashtme është politikë jetike e përfaqësimit të Kosovës në arenën ndërkombëtare. Ne kemi parë se politiken e jashtme e kanë përcjell skandalet, nga komunikimi elementar e deri të veprimet e pamatura dhe përfaqësimi me kauza të brendshme në arenën ndërkombëtare, që për mua është gabim absolut për diplomacinë.
Politika e jashtme në këtë qeveri është prej politikave që është menaxhuar më së keqi. Procese të caktuara, duke filluar nga përfaqësimi elementar në ambasada ka qenë pa strategji dhe kaotik. E dimë se si janë lënë ambasadat me muaj të terë pa përfaqësues dhe kjo rrjedhimisht e ka dëmtuar imazhin e Kosovës në këto shtete. Përfaqësimi ka të bëj edhe me prezencën e lidershipit të Kosovës në institucionet dhe shtetet mike. Kemi parë vizita me javë të tera edhe të kryeministrit në SHBA dhe nuk kemi parë asnjë takim të rëndësisë së veçantë, çka ka qenë praktikë e mëhershme. Po ashtu, kemi parë një mosproduktivitet në menaxhimin e disa proceseve. Kemi pasur mungesë të lobimit, nuk ka pasur strategji lobuese për disa procese që vetë kjo qeveria i ka nisur, siç është aplikimi në Këshillin e Evropës.
Nacionale:
Ka pasur deklarime nga ndërkombëtaret se aplikimi për anëtarësim në KE nuk është bërë në koordinim më ndërkombëtaret. Ekziston rreziku që të dështoj ky proces?
Lushaku-Sadriu:
Aplikimi është një akt. Ai gjithsesi është dashur të bëhet pas një koordinimi me shtetet që e kanë mbështetur këtë aplikim. Duket se nuk ka pasur një koordinim, sepse nuk jemi vendosur as në agjendën e diskutimit. Përderisa nuk ka hyr në agjendë të diskutimit, duket se ka pasur një mos koordinim. Domethënë vetëkënaqësia e kësaj qeverie, duke i marrë të mirëqena raportet se shtetet tjera mund të na ndihmojnë thjeshtë se na shohin të rëndësishëm, bie në tokë. Raportet ndërkombëtare nuk krijohen vetëm pse ti ekziston. Raportet duhet t’i krijosh, t’i mirëmbash, madje dhe të koordinohesh me miq. Proceset e rëndësishme si aplikimi në Këshillin e Evropës mund të kenë sukses vetëm duke u koordinuar me shtetet mike që i ka Kosova.
Njëjtë është edhe për procesin e liberalizimit të vizave. Duhet të kërkojmë më shumë miq, duhet të japim më shumë angazhim dhe të ndërtojmë besim që këta miq të na përkrahin në këto proces. Ndryshe nuk bëhet.
Nacionale:
Samiti i fundit i BE-së për vendet e Ballkanit Perëndimet sërish zhgënjeu Kosovën. Nuk kishte ndonjë zotim për liberalizim të vizave. Po tregohet e padrejtë BE-ja ndaj Kosovës?
Lushaku-Sadriu:
Ka një momentum të ri në politiken botërore, pas luftës në Ukrainë. BE-ja është duke e rishikuar gjithë politiken e saj ndaj Ballkanit Perëndimor dhe në këtë kuptim Kosova është në pozitë që duhet të bëj shumë më shumë për tu venë në agjendë, që të përfitojë nga kjo situatë. Jo vetëm Kosova, por edhe gjithë rajonit. Para këtij samiti nuk ka pasur një fushat lobuese që Kosova të depërtoj edhe për liberalizimin e vizave. Momentumi ishte shumë i përshtatshëm, kishte deklarime të zyrtarëve të lartë të disa shteteve që mund të vihet në agjendë, por prapë e kemi Francën, Holandën dhe shtetet tjera, të cilat kërkojmë më shumë angazhim dhe më shumë të dhëna nga autoritetet e Kosovës, që të binden për disa procese për ta përkrahur Kosovën. Mendoj se ka mundur të bëhet më shumë. Përndryshe, vonesat e BE-së për liberalizim të vizave është një rast tragjik studimi. Sepse BE-ja vërtetë nuk e ka mbajtur fjalën në këtë proces. Këtë e ka thënë edhe Parlamenti Evropian në disa rezoluta. Ne si parti kemi bërë maksimumin edhe duke qenë në opozitë. Kemi qenë në konferencën e EPP-së aty kemi përkrahur një rezolutë që bënë thirrje për liberalizimin e vizave dhe këtë e kemi bërë pa pasur as mbështetjen e ambasadës së Kosovës në Holandë. Jemi munduar jashtëzakonisht shumë që përmes rrjeteve tona që ta përkrahim këtë proces.
Nacionale:
BE-ja vazhdimisht procesin e avancimit të Kosovës në rrugën e saj evropiane e ka kushtëzuar me progresin në dialogun me Serbinë. Se fundi, ka pasur zëra se edhe procesi i liberalizimit të vizave mund të kushtëzohet me dialogun. Sa real është ky rrezik?
Lushaku-Sadriu:
Procesi i liberalizmit të vizave ka të bëj me marrëveshje e Shengenit, lirinë e lëvizjes, që është komplet marrëveshje tjetër nga kjo për integrimin evropian. Pra, janë dy procese të ndara. Normalisht, që vendimet politike edhe mund të ndërthuren. BE-ja e ka këtë mekanizmin e kushtëzimit që ia bën secilit shtet. Kosovës dhe Serbisë vetëm ia ka paraqitur qartazi në të gjitha dokumentet dhe raportet se duhet të arrijnë një marrëveshje obligative. Kështu që, ne jemi në procese që nuk mund t’i shmangemi dialogut, sepse është e ankoruar edhe në dokumente dhe në kushte, por nuk ka të bëj me liberalizimin e vizave. Tani se a ka rrezik, normalisht që është vetë partia në pushtet që i ka kontribuuar kësaj klime për tu vonuar procesi i liberalizmit, me veprimet që kanë ndodhur në raport me demarkacionin me Malin e Zi. Kjo kërkon menaxhim, kërkon politik shumë serioze kundrejt BE-së për të mos e lënë situatën që marrëveshja e liberalizmit të vizave të ndërthuret me dialogun. Këtë e kanë thënë edhe disa deputet brenda BE-së, pra që nuk duhet të bëhet kjo ndërlidhje. Por, për të mos ndodhur kjo kërkohet një proaktivitet i madh nga ana e Qeverisë.
Nacionale:
Pra, besoni se Qeveria mund të ndikojë që kjo të mos ndodhë?
Lushaku-Sadriu:
Qeveria ka përgjegjësi, por ka edhe rol të rëndësishëm që përmes miqve të ushtroi ndikim tek deputetët dhe shtetet që mund ta bëjnë këtë ndërlidhje. Pra, qeveria duhet të luaj një rol proaktiv për të mos lejuar që kjo të ndodh.
Nacionale:
Në raport me dialogun, a po e bënë punën e duhur Qeveria Kurti?
Lushaku-Sadriu:
Ndryshimi i qëndrimeve të kësaj qeveria në raport me dialogun është vetëm një dëshmi se ardhja në pushtet e tyre ka qenë një lloj diskursi populist, i bazuar në ndërtimin e disa kauzave shpeshherë të paqena, të cilat kanë bërë dëme përgjatë historisë. Edhe fakti se ata nuk i mbajnë fjalët tregon shumë se sa të vërteta kanë qenë këto. Dialogu është diçka që është e ankoruar edhe në dokumentet e BE-së. E kemi kusht dhe duhet ta përmbyllim në një kohë rekorde, sa më shpejt është më mirë. Çka ka ndodhur me këtë qeveri është joserioziteti në qasje. Prej premtimit te dialogu si nga prioritet e fundit të qeverisë ka dalë të bëhet preokupimi i qeverisë, por duke mos e trajtuar seriozisht ka degraduar në një dialog të natyrës teknike. Kemi parë një udhërrëfyes të nënshkruar, i cili derivon nga një marrëveshje e nënshkruar me parë, që nuk ka pësuar asnjë ndryshim. Po ashtu kemi pas të bëjmë me marrëveshje që ka pasur të bëj me stikers. Pra, dialogu ka degraduar, sepse është zëvendëskryeministri që merret me ketë çështje dhe jo nivelet më të larta. Duke e trajtuat kështu nuk shohim ndonjë perspektivë që kjo të rezultojë me ndonjë marrëveshje konkret.
Nacionale:
Si duhet të veprojë Qeveria për ta trajtuar seriozisht dialogun. Mendoni se kryeministrit duhet ta marrë përgjegjësin në këtë proces?
Lushaku-Sadriu: Sa më shpejt që është e mundur, sepse me kushtetutë i atribuohet e drejta që ai te merret me dialog, sepse ka të bëj me marrëveshje ndërkombëtare. Mirëpo kjo tregon një qasje serioze, një dinamikë, një plan dhe një strategji. Asnjëherë nuk kemi pasur platformë dialoguese të prezantuar nga ky kryeministër për dialog. Gjithashtu, gjatë gjithë kohës kemi pasur mungesë transparence në këtë proces, ndërsa i njëjti kryeministër ka kërkuar gjithmonë transparence për sa i përket dialogut me Serbinë. Madje, nuk ka as inkluzivitet të palëve të tjera në dialogun e brendshëm, sepse edhe brenda Kosovës duhet të ndodh një dialogim.
Nacionale:
Në bazë të kësaj që keni parë deri me tani, mendoni se ky kryeministër mund të arrij një marrëveshje përfundimtare me Serbinë?
Lushaku-Sadriu:
Jo. Mendoj se nuk e ka guximin për ta bërë këtë dhe nuk pres që një marrëveshje e tillë do të arrihet. Pa vullnet dhe pa guxim nuk mund ta bësh. Kështu që, nuk e shoh se mund të arrihet një marrëveshje e tillë.
Nacionale:
Nëse nuk do të këtë marrëveshje i bie se do të kemi vazhdim të status quo-s, e cila nuk është i konvenon shumë Kosovës?
Lushaku-Sadriu:
Po. Vetëm një vazhdimësi pa rezultate dhe një anashkalim komplet të kësaj teme, për shkak të mungesës së guximit.
