Intervistë | Rexha: Askush nuk mund të dalë faqebardhë nga kjo krizë e arsimit në vend
Ish-kryetar i Bordit të Agjencisë së Kosovës për Akreditim, Blerim Rexha, ka bërë me dije se askush nuk dëshiron të marrë përgjegjësi për gjendjen e rendë në sektorin e arsimit në vend. Ai ka thënë se as politikë-bërësit, as Universiteti i Prishtinës dhe as profesorët, nuk mund të dalin faqebardhë nga kriza në këtë sektor. Në këtë intervistë dhënë gazetës Nacionale, ai ka treguar hapat që duhet të ndërmerren për rimëkëmbjen e arsimit.
Ish-drejtori i Bordit të Agjencisë së Kosovës për Akreditim, Blerim Rexha, ka shprehur nevojën e rimëkëmbjes së arsimit në Kosovë.
Ai ka vlerësuar për gjendjen e rëndë në këtë sektor përgjegjës janë politikë-bërësit, Universiteti i Prishtinës dhe profesorët.
Rexha ka treguar se kriza e vlerave që ka përfshirë shoqërinë kosovare në dekadat e fundit ka prekur edhe fushën e arsimit.
Në këtë intervistë dhënë gazetës Nacionale, Rexha ka thënë se askush nuk mund të dalë faqebardhë nga kjo krizë.
Duke komentuar renditjen e ulët të Universitetit të Prishtinës “Hasan Prishtina” në ranglistën “Webometrics”, ai ka treguar për hapat që duhet të ndërmerren nga ky institucion për të përmirësuar gjendjen.
Sipas tij, Universiteti i Prishtinës është pajtuar me këtë status-quo dhe nuk po bën asgjë për t’u ngritur në këtë ranglistë.
Nacionale: Profesor, gjendja në Universitetin e Prishtinës nuk është e mirë dhe kjo është evidentuar së fundmi edhe në ranglistën “Webometrics”, ku tregohet se rënia e UP-së po vazhdon. Cili është vlerësimi juaj për këtë renditje?
Rexha: Konstatimi i drejtë do të ishte që Universiteti i Prishtinës nuk ka shënuar progres, sepse gjatë dy viteve të fundit kemi ngecur tek pozita 3000. Vetëm vendi i parë mundohet ta ruajë pozitën aktuale, të gjithë të tjerët garojnë për përmirësimin e pozitës, dhe këtë garë nuk po e vërej tek Universiteti i Prishtinës, sikurse jemi pajtuar më këtë status-quo! Menaxhmenti i Universitetit duhet të marrë masa nxitëse dhe lehtësuese ndaj stafit që kontribuon në këtë drejtim.
Nacionale: Universiteti i Prishtinës përmes një komunikate është krenuar se në rangimin gjegjës UP-ja rangohet si universiteti më i mirë nga të gjitha institucionet publike dhe ato private në trevat shqiptare. Si e keni parë këtë reagim të universitetit?
Rexha: Universiteti i Prishtinës gjithmonë ka qenë i renditur më së miri nga institucionet shqipfolëse të arsimit të lartë, bile dallimi viteve të kaluara ka qenë edhe më i thellë me vendin e dytë dhe të tretë, kështu që besoj këtu nuk ka vend shumë për mburrje. Nuk qëndrojmë aspak mirë kur krahasohemi me rajonin, gjegjësisht institucionet simotra të vendeve fqinje.
Nacionale: Kush mendoni se është përgjegjës për këtë gjendje jo të mirë në universitet?
Rexha: Përgjegjësia më e madhe bie mbi politikë-bërësit e arsimit të lartë dhe menaxhmentin e universitetit ndër vite, pastaj edhe mbi profesorët. Viteve dhe dekadave të fundit kemi pasur krizë vlerash të krejt shoqërisë, edhe në Universitetin e Prishtinës. Kjo krizë është shpërndarë gjithandej arsimit të lartë në vend, saqë tani askush nuk dëshiron të marrë përgjegjësi sepse ka një bindje se dalja nga kjo vorbull është gati e pamundur, apo thënë më ndryshe askush nuk mund të dalë faqebardhë nga kjo krizë e arsimit të lartë.
Nacionale: Çfarë përgjegjësie kanë profesorët në këtë mes?
Rexha: Mendoj se profesori duhet të jetë shembull dhe frymëzim i shoqërisë (“role model”), dhe pikërisht këtu ne e kemi humbur betejën, duke pranuar presionin politik dhe anashkaluar meritokracinë për rekrutimin e stafit akademik.
Nacionale: Kur jemi të profesorët, vazhdimisht po prezantohen raste të plagjiaturës nga ana e personelit akademik të Universitetit të Prishtinës. Si të parandalohet kjo dukuri?
Rexha: Plagjiatura është një dukuri globale, dhe raste të tilla kemi edhe në vendet e zhvilluara si në Gjermani, Austri dhe gjithandej botës. Por, ajo që e dallon nga Kosova dhe rajoni është që dënimet atje kanë qenë të rrepta – si marrja e titullit dhe largimi i menjëhershëm nga institucioni. Plagjiatura që është prezente në Kosovë, temat e diplomës dhe punimet shkencore, e kanë shkaktarin e njëjtë – që është profesori mentor. Është detyrë e tij të kontrollojë temën dhe punimin për nga cilësia, qoftë edhe me ndonjë softuer për anti-plagjiat, thjesht të përkushtohet në punën e tij. Tani vijnë në shprehje mekanizmat institucionalë të sigurimit të cilësisë: si kontrollimet periodike nga jashtë, raportet e brendshme të trupave për sigurimin e cilësisë, dhe raportet nga softuerët për anti-plagjiatë.
Nacionale: Çka duhet të bëhet që të ndryshohet kjo gjendje në universitet?
Rexha: Hapi i parë është të identifikojmë se ku jemi, cila është gjendja jonë aktuale dhe tek pastaj mund ta projektojmë destinacionin tonë. Universiteti i Prishtinës duhet të kuptojë se tani nuk jemi i vetmi ofrues i shërbimeve të arsimit të lartë në Kosovë – kemi konkurrencë edhe nga institucionet tjera publike dhe ato private. Trendet e regjistrimit po tregojnë se shumë maturantë as nuk synojnë Universitetin e Prishtinës. Andaj, përveç ndryshimit të mendësisë na duhet edhe më shumë “energji” nga jashtë – pra më shumë resurse njerëzore dhe infrastrukturore. Përkushtimi ndaj studentit duhet të rritet nëse dëshirojmë ta ruajmë ende primatin.
Nacionale: Cili është vlerësimi i juaj për qasjen e qeverisë Kurti në arsim. A po ndryshon diçka nga qeveritë e kaluara?
Rexha: Deri më tani më ka pëlqyer mbështetja financiare për studentet vajza në fushat e Shkencës, Teknologjisë, Inxhinierisë dhe Matematikës (STEM). Shpresoj që kjo mbështetje të rritet këtë vit.
Nacionale: Çfarë reformash janë të nevojshme për t'u rritur cilësia në arsim?
Rexha: Sigurimi i cilësisë në arsimin e lartë është një proces i vazhdueshëm dhe jo një akt i njëhershëm dhe i vetmuar – dhe kjo duhet të kuptohet nga të gjithë, edhe nga politikë-bërësit. Vitin e kaluar Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës ka publikuar “Platformën për rimëkëmbjen e Arsimit në Kosovë” dhe në cilësinë e njërit nga autorëve po nxjerri këtu disa rekomandime: (i) “të instalohet sistem i mirëfilltë i përgjegjësisë dhe llogaridhënies...,” (ii) të rishikohet formula e financimit të institucioneve të arsimit të lartë, (iii) “të ristrukturohen institucionet rajonale të arsimit të lartë...”, (iv)”... të filtrohen profesorët jokompetentë...”, (v)” të depolitizohet roli i studentëve...”, etj.
Nacionale: Vazhdimisht është folur për ndërlidhjen e arsimit me nevojat e ekonomisë. Sa po bëhet në këtë drejtim?
Rexha: Pa dyshim jo mjaftueshëm. Ekonomia e Kosovës vazhdimisht ankohet, me të drejtë, për mospërputhjen e shkathtësive të fituara të studentëve me ato të tregut të punës. Agjencia e Akreditimit tani ka vënë kusht të detyrueshëm që secili program studimi duhet të këtë edhe një feedback nga ekonomia, dhe ky fakt besoj do ta korrigjojë këtë dukuri.