A do të hynte Kina në luftë me SHBA-në për Tajvanin?
Duke sfiduar kundërshtimet dhe paralajmërimet e Pekinit, Kryetarja e Dhomës Nancy Pelosi ka përmbushur planet e saj për të përfshirë Tajvanin si ndalesë në udhëtimin e saj në Azinë Lindore.
Ajo është zyrtarja më e lartë amerikane që ka vizituar ishullin në 25 vjet. Paralajmërimet e Pekinit për mbështetjen në rritje të Uashingtonit për Tajvanin janë rritur që kur Pelosi njoftoi synimet e saj në korrik.
Megjithatë, Kina paralajmëroi për "pasoja të rënda" në marrëdhëniet SHBA-Kinë nëse vizita vazhdon.
Mbetet për t'u parë se sa të rënda bëhen këto pasoja, por është e qartë se vizita e Pelosit ka përkeqësuar tensionet tashmë të këqija në marrëdhëniet dypalëshe. Megjithatë, udhëtimi i saj është vetëm maja e ajsbergut, në lidhje me arsyet e përkeqësimit të marrëdhënieve midis Uashingtonit dhe Pekinit.
Në një farë mënyre, liderët amerikanë po bëjnë të njëjtat gabime në lidhje me çështjen e Tajvanit që ata bënë në trajtimin e Rusisë në lidhje me Ukrainën.
Tajvani është një interes jetik për Kinën ashtu si Ukraina është një interes jetik për Rusinë.
Qeveria e Vladimir Putin lëshoi një paralajmërim pasi paralajmëroi për më shumë se një dekadë se nuk do të lejonte kurrë që Ukraina të anëtarësohej në NATO ose të bëhej një aset ushtarak i SHBA-NATO-s.
Paralajmërimet e përshkallëzuara arritën kulmin në fund të vitit 2021 kur Kremlini kërkoi garanci me shkrim sigurie nga Shtetet e Bashkuara dhe NATO se Ukraina nuk do të ishte e pranueshme për anëtarësim në Aleancë, Perëndimi nuk do të vendoste trupa apo armatime në atë vend dhe se Shtetet e Bashkuara do të reduktonin praninë e trupave në vendet e tjera të Evropës Lindore që tashmë ishin anëtarë të NATO-s. Putin e mbështeti këtë paralajmërim duke vendosur gati 200,000 trupa në kufirin e Ukrainës.
Zyrtarët amerikanë në katër administrata i shpërfillën paralajmërimet gjithnjë e më të mprehta të Moskës dhe tani jemi dëshmitarë të rezultateve tragjike.
Është e domosdoshme që Uashingtoni të mos bëjë të njëjtën gabim në lidhje me paralajmërimet e Kinës për Tajvanin. Kina ka të ngjarë të përdorë forcën ushtarake për të mbrojtur një interes jetik të sigurisë kombëtare sa Rusia për të zmbrapsur ndërhyrjen e SHBA-së në Ukrainë. Uashingtoni duhet t'i marrë paralajmërimet e përshkallëzuara të Kinës për ndërhyrjen e fuqive të jashtme në Tajvan shumë më seriozisht sesa deri tani.
Kriza ka filluar që kur votuesit tajvanezë tronditën Pekinin në vitin 2016 duke zgjedhur Tsai Ing-wen të Partisë Progresive Demokratike (DPP) pro-pavarësisë si president dhe duke i dhënë për herë të parë DPP kontrollin e legjislaturës.
Udhëheqësit e Kinës kishin punuar me paraardhësin e Tsai, Ma Ying-jeou, të Partisë më të moderuar Kuomintang për të krijuar lidhje të gjera ekonomike dypalëshe. Pekini synonte t'u tregonte tajvanezëve se bashkëpunimi më i ngushtë do të sillte përfitime të rëndësishme dhe do të hapte rrugën për ribashkim eventual sipas formulës së propozuar nga Kina "një vend, dy sisteme".
Elementët pro-Tajvan në qeverinë amerikane u bënë mbështetës gjithnjë e më entuziastë të përpjekjeve të Tsai. Në vitin 2018, Kongresi miratoi Aktin e Udhëtimit në Tajvan, duke përmbysur një politikë 4 dekadash dhe duke autorizuar takime midis zyrtarëve të nivelit të lartë amerikan dhe homologëve të tyre tajvanezë.
Këshilltari i Sigurisë Kombëtare John Bolton u takua më pas me Sekretarin e Përgjithshëm të Këshillit të Sigurisë Kombëtare të Tajvanit, David Lee, gjatë vizitës së këtij të fundit në Uashington në maj 2019. Masat e tjera të kongresit rritën mbështetjen e SHBA-së për Tajvanin dhe kjo prirje ka vazhduar e pandërprerë – me avokatët e Tajvanit që shtyjnë hapa edhe më të fortë. Bashkëpunimi strategjik dhe madje i drejtpërdrejtë ushtarak midis Uashingtonit dhe Taipeit tani zhvillohet në mënyrë të vazhdueshme.
Ndërsa mbështetja e SHBA për Tajvanin u bë më e dukshme dhe thelbësore gjatë administratës së Donald Trump, po ashtu u bënë edhe paralajmërimet e Kinës se sjellja e Uashingtonit ishte e papranueshme. Zemërimi i Pekinit në takimin Bolton-Lee ishte i dukshëm dhe toni i protestave u ashpërsua ndërsa më shumë zyrtarë të nivelit të kabinetit filluan të vizitojnë ishullin. Zemërimi i krijuar gjithashtu mbi shitjet e reja të armëve amerikane në Taipei që dukej se shkonte përtej “armëve mbrojtëse” të autorizuara në Aktin e Marrëdhënieve me Tajvanin e vitit 1979 që Kongresi miratoi kur Uashingtoni i zhvendosi marrëdhëniet zyrtare diplomatike nga Taipei në Pekin.
Paralajmërimi i Presidentit Xi Jinping në prag të vizitës së Pelosit se Shtetet e Bashkuara nuk duhet të "luajnë me zjarrin", në lidhje me Tajvanin dhe se ata që këmbëngulin ta bëjnë këtë "do të humbasin prej tij", duhet të largojë elitën e politikës së jashtme amerikane nga vetëkënaqësia e saj.
Qëndrimi gjithnjë e më konfrontues i Kinës të kujton qëndrimin dhe kërkesën e ashpër të Rusisë për garancitë perëndimore të sigurisë në lidhje me Ukrainën në fund të vitit 2021 dhe fillim të vitit 2022. Po ashtu, është edhe dislokimi në rritje i forcave ajrore dhe detare të Pekinit pranë Tajvanit.
Kina ndoshta nuk dëshiron një luftë me Shtetet e Bashkuara, por ashtu si Rusia ishte e gatshme të luftonte për të zmbrapsur një kërcënim ndaj interesave të saj jetike në Ukrainë, Kina ka të ngjarë të zgjedhë atë kurs si mjetin e fundit në lidhje me Tajvanin.
Ekipi i politikës së jashtme të Biden-it duhet të kuptojë se Pekini nuk po bën bllof. Administrata e keq-menaxhoi tërësisht krizën e fundit të politikës së jashtme. Dhe nuk mund të lejojë që ta keq-menaxhojë këtë. /Nacionale/
