Stoltenberg: Realiteti i frikërave të Europës për Trump-in varet më shumë nga ne sesa nga ai
Nëse liderët evropianë përmbushin pjesën e tyre të marrëveshjes së NATO-s, administrata e SHBA-së do ta bëjë të njëjtën.
Shkruan Jens Stoltenberg për ”Financial Times”
Populli amerikan foli: Donald Trump do të kthehet në Shtëpinë e Bardhë. Kthimi i tij ka çuar shumë njerëz në pesimizëm, duke pasur frikë se ai mund të veprojë sipas kërcënimeve të mëparshme për të reduktuar mbështetjen amerikane, duke lënë Evropën të përballet e vetme me sfidat e saj të sigurisë. Këto frika nuk janë të pabaza — retorika e fushatës së Trump ka ngjallur shqetësime legjitime për angazhimin e tij ndaj sigurisë evropiane. Por në fund, mund të varet më shumë nga ne sesa nga Trump vetë nëse këto shqetësime do të bëhen realitet.
Kur Trump mori detyrën në vitin 2017, shumë politikanë evropianë ishin gjithashtu të shqetësuar për atë që mund të nënkuptonte zgjedhja e tij për të ardhmen e partneritetit transatlantik. Trump ndiente se SHBA po merrnin një marrëveshje të keqe. Ai besonte se aleatët nuk po bënin pjesën e tyre dhe fillimisht e shihte aleancën si një barrë dhe jo si një pasuri. Ndërsa më vonë pranoi përfitimet e padiskutueshme të pasjes së aleatëve, ai kishte një pikë: Europa kishte lejuar që forcat e saj të atrofizoheshin dhe disa shtete kishin bërë varësinë e tyre të rrezikshme nga gazi rus. Këto neglizhenca më vonë do të kishin kosto të mëdha për evropianët.
Gjatë kohës së tij në Shtëpinë e Bardhë, ne krijuam një marrëdhënie të mirë dhe të besueshme pune. Disa herë kishim takime të turbullta në NATO, por ia dolëm të realizonim gjërat. Kur Trump la detyrën, NATO kishte dalë më e fortë — dhe ajo është edhe më e fortë sot. Siç ka treguar përgjigjja jonë kolektive ndaj luftës së Rusisë kundër Ukrainës, NATO e sotme nuk është as e vjetëruar dhe as "pa tru". Kjo është e mirë — por nuk është e mjaftueshme.
Ndërkohë që evropianët janë bërë aleatë më të mirë, mjedisi i sigurisë është përkeqësuar në mënyrë dramatike. Si pasojë, kufiri për atë që një aleat i mirë duhet të bëjë është zhvendosur më tej. Në vitin 2014, aleatët e NATO-s ranë dakord për të synuar 2 për qind të PBB-së për shpenzimet e mbrojtjes deri në vitin 2024. Ky qëllim është arritur nga shumica. Por qëllimi i vitit 2014 thjesht nuk është i mjaftueshëm në mjedisin e sigurisë të vitit 2024 — është një kat, jo një tavolinë. Liderët evropianë e dinë se duhet të bëjnë më shumë. Kthimi i Trump në Shtëpinë e Bardhë e forcon vetëm këtë mesazh. Nëse Evropa përmbush pjesën e saj të marrëveshjes, jam i sigurt se administrata e re amerikane do të bëjë të sajën.
Skepticizmi i Trump për strategjinë tonë aktuale për të mbështetur Ukrainën mund të përmbajë gjithashtu një grimcë të vërtetës. SHBA dhe Evropa kanë siguruar Ukrainën me mbështetje ushtarake të konsiderueshme, por, në fund të fundit, të pamjaftueshme — mjaftueshëm për të mbijetuar, por jo për të mbyllur luftën me kushte të favorshme. Putin ende duket se beson se mund të arrijë qëllimet e tij në fushën e betejës dhe të na presë, duke mbështetur se shoqëria jonë do të dobësohet. Dorëzimi ndaj agresorit do të ishte mënyra më e shpejtë për të përfunduar luftën. Por kjo nuk do të thotë as paqe dhe as do të kursejë kosto. Ky është paradoksi bazë: sa më shumë armë të dërgojmë, aq më të mundshme bëhen mundësitë për të arritur paqe. Sa më e besueshme të jetë mbështetja jonë afatgjatë, aq më shpejt mund të përfundojë lufta. Dhe sa më shumë të bëjmë tani, aq më pak do të kemi nevojë të shpenzojmë më vonë.
Një qasje e tillë mund të mos duket në përputhje me mendimin e Trump. Por gjatë mandatit të tij të parë, Trump tashmë ka mbështetur një politikë të forcës. Ne nuk duhet ta harrojmë që, pas të gjitha, ishte Trump ai që vendosi së pari të dërgonte armë vdekjeprurëse në Ukrainë, duke përfshirë Javelins kundër-tanket që ishin kaq vendimtare kur Rusia pushtoi. Nëse Trump dëshiron të përfundojë këtë luftë, siç ka premtuar, ai duhet të tregojë Putin se agresioni i mëtejshëm është pa kuptim. Putin e njeh dobësinë, por respekton forcën. Aleatët evropianë duhet të jenë të gatshëm ta mbështesin një strategji të tillë, duke punuar me Trump për të arritur një zgjidhje të negociuar që është e pranueshme për Ukrainën dhe që nuk shpërblen agresionin.
Dhe ndërkohë që Trump duhet të kuptojë se angazhimi i vazhdueshëm i SHBA-së për të penguar një luftë tjetër të shtrenjtë është në interesin më të mirë të Amerikës, Evropa mund të bëjë më shumë për ta mbështetur SHBA-në në vende të tjera. Siç kanë argumentuar edhe presidentët e mëparshëm, Trump ka thënë që SHBA duhet të përqendrohen te sfidat në Indo-Paqësor. Aleatët evropianë mund të provojnë vlerën e tyre duke e ndihmuar atë, për shembull duke ofruar të kompensojnë kapacitetet specifike që SHBA mund të ketë nevojë atje.
Në një botë ku fuqitë autoritare janë më të lidhura dhe gjithnjë e më të afta, aleancat nuk janë një barrë, ato janë shumëfishuesit më të mëdhenj të forcës për Uashingtonin. Eshte një aktor i ri i autokratëve që mund të kenë partneritete komoditeti, por SHBA ka një rrjet të fortë aleancash të institucionalizuara, të mbështetura nga miq në të gjithë botën.
Fatmirësisht, shumica e amerikanëve vlerësojnë këtë pasuri të veçantë. Ndërkohë që ata mund të mos bien dakord për shumë çështje themelore, bashkëpunimi transatlantik nuk është një nga ato. Mbështetje dhe krenari për aleancën më të fuqishme ushtarake që ka parë ndonjëherë bota mbetet e fortë në të gjithë spektrin politik. Ne duhet të bëjmë pjesën tonë për të siguruar që kjo të mos ndryshojë. Për këtë, na duhet të investojmë më shumë në mbrojtje dhe të marrim më shumë përgjegjësi. Kështu mund t'i kujtojmë administratës së ardhshme se, përkundër se një barrë, marrëdhënia transatlantike është një pasuri strategjike kyçe në këtë epokë të konkurrencës mes fuqive të mëdha.
Prandaj, nuk duhet të dëshpërohemi, por të veprojmë. Kthimi i Trump na sfidon të ngrihemi dhe të tregojmë se jemi partnerë të vërtetë dhe jo shfrytëzues.
