Pse po shkakton tension në Kinë vizita e Nancy Pelosit në Tajvan?
Kina po paralajmëron se do të përgjigjet me forcë nëse kryetarja e Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA Nancy Pelosi vazhdon me një vizitë në Tajvan.
Pelosi është i dyti në radhën e presidencës dhe do të ishte politikani më i lartë amerikan që viziton Tajvanin që nga viti 1997.
Kina ka kërcënuar "me masa të paspecifikuara të vendosura dhe të forta" nëse ajo vazhdon përpara, të cilat analistët thonë se mund të shkaktojnë rritje të tensioneve në ngushticën e Tajvanit, e konsideruar si një fuçi e madhe e mundshme aziatike e barutit.
Pse Pelosi dëshiron të vizitojë Tajvanin?
Pelosi ka qenë një kritike e vendosur e Kinës gjatë më shumë se tre dekadave të saj në Kongres, dikur duke shpalosur një pankartë në sheshin Tiananmen të Pekinit duke përkujtuar të vrarët në shtypjen e përgjakshme të protestuesve pro-demokracisë në vitin 1989.
Ajo ishte gjithashtu një mbështetëse e fortë e protestave pro-demokracisë në vitin 2019 në Hong Kong, duke e bërë atë një objektiv të kritikave nga Pekini.
Tajvani gëzon mbështetje të fortë dypartiake në Kongres dhe Pelosi tha javën e kaluar se ishte "e rëndësishme për ne që të tregonim mbështetje për Tajvanin".
Presidentja e Tajvanit Tsai Ing-wen ka sfiduar kërcënimet e Pekinit dhe administrata e saj ka favorizuar vlerat thelbësore demokratike dhe politikat liberale afër zemrës së Pelosit, duke përfshirë martesën e të njëjtit seks dhe një rrjet të fortë sigurimesh shoqërore.
Pse vizita do të shkaktonte një rritje të tensioneve?
Kina pretendon se Tajvani si territor i saj do të aneksohet me forcë nëse është e nevojshme, dhe ndërtimi i saj ushtarak në vitet e fundit ka qenë kryesisht i orientuar drejt një misioni të tillë.
Pekini kundërshton të gjitha kontaktet zyrtare midis Taipeit dhe Uashingtonit dhe kërcënon në mënyrë rutinore me hakmarrje. Këtë herë, aksionet duket të jenë më të larta.
Kina nisi stërvitje ushtarake dhe gjuajti raketa në ujërat afër Tajvanit në përgjigje të një vizite në SHBA në vitin 1995 nga presidenti i atëhershëm i Tajvanit, Lee Teng-hui, por aftësitë e saj ushtarake kanë avancuar masivisht që atëherë.
Ndërsa ekspertët thonë se nuk ka gjasa që Kina të përdorë forcën për të parandaluar uljen e aeroplanit të qeverisë amerikane të Pelosit në Taipei, përgjigja e saj mbetet e paparashikueshme. Stërvitjet kërcënuese ushtarake dhe inkursionet nga anijet dhe avionët konsiderohen si skenarë të mundshëm që do të vënë në rrezik të gjithë rajonin.
Pse është e ndjeshme koha?
Administrata e presidentit amerikan Joe Biden është e prirur të mbajë në një nivel të barabartë marrëdhëniet vendimtare, por shpesh të trazuara dhe shumë komplekse të Uashingtonit me Kinën.
Pelosi kishte planifikuar të vizitonte në prill, por e shtyu pasi mori Covid-19. Ajo ka refuzuar të diskutojë planet e raportuara për të udhëtuar në Tajvan në javët e ardhshme. Kjo mund të përkojë me festimet e Kinës për përvjetorin e 1 gushtit të themelimit të Ushtrisë Çlirimtare Popullore, krahut ushtarak të Partisë Komuniste në pushtet, dhe ndoshta të mbivendoset me një telefonatë të planifikuar midis Biden dhe Presidentit Xi Jinping.
Një përgjigje më e fortë kineze mund të nxitet gjithashtu nga dëshira e Xi për të forcuar kredencialet e tij nacionaliste përpara një kongresi të partisë më vonë këtë vit, në të cilin ai pritet të kërkojë një mandat të tretë pesëvjeçar në detyrë.
Zgjerimi i fuqive të Xi-t në çdo sferë dhe përgjigja e tij e ashpër zero-Covid ndaj epidemisë së brendshme ka mbjellë një shkallë pakënaqësie dhe apeli ndaj patriotizmit të papërpunuar, veçanërisht mbi Tajvanin, mund ta ndihmojë atë të shmangë kritikat.
Cili është qëndrimi i Tajvanit ndaj një vizite?
Tsai ka mirëpritur të gjithë personalitetet e huaja, në shërbim dhe në pension, nga SHBA, Evropa dhe Azia, duke përdorur vizita të tilla si një mburojë kundër refuzimit të Kinës për t'u marrë me qeverinë e saj dhe fushatës së pamëshirshme të izolimit diplomatik.
Megjithatë, retorika e saj në raste të tilla në përgjithësi ka qenë relativisht e ulët, duke reflektuar sjelljen e saj të qetë dhe ndoshta një dëshirë për të mos antagonizuar më tej Kinën, e cila mbetet një partner vendimtar ekonomik, me rreth një milion tajvanezë që banojnë në Kinën kontinentale.
Kryeqyteti Taipei organizoi një stërvitje të mbrojtjes civile të hënën dhe Tsai të martën ndoqi stërvitjet vjetore ushtarake, megjithëse nuk kishte asnjë lidhje të drejtpërdrejtë me tensionet për një vizitë të mundshme të Pelosit.
Ndërsa publiku tajvanez kundërshton me forcë kërkesat e Kinës për bashkim, aftësia e ushtrisë së ishullit për t'u mbrojtur kundër PLA pa ndihmën e SHBA-së është shumë e diskutueshme, kështu që mbështetja e forcave të armatosura ka qenë një shenjë dalluese e mandatit të Tsai-t në detyrë.
Duke folur të martën gjatë stërvitjeve, zëdhënësi i Ministrisë së Mbrojtjes Sun Li-fang tha se ushtria po monitoronte të gjitha lëvizjet e luftanijeve dhe avionëve kinezë rreth ishullit.
“Në të njëjtën kohë, ne kemi besimin dhe aftësinë për të garantuar sigurinë e vendit tonë”, tha Sun. /Nacionale/
