Avokatja shqiptare në ShBA: Gjykimi në Hagë mund të zgjasë deri më 2028, dëshmia e Byrnes ishte vendimtare

Gjykimi në rastin e krerëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës në Hagë, mund të zgjasë deri në vitin 2028. Apo, edhe më shumë.

Kështu të paktën po deklaron avokatja me prejardhje shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Blerina Jashari. Kjo e fundit, bashkëpunon me avokatin amerikan Dennis Boyle, që është i akredituar nga Gjykata Speciale me seli në Hagë.

Në një intervistë për gazetën Nacionale, Jashari ka deklaruar se shumica e seancave në këtë rast, po zhvillohen të mbyllura.

“Edhe pse shumica e seancave dëgjimore në gjykimin e Thaçit kanë qenë të mbyllura për publikun, lista e rasteve duket se po vijon me gjykime të tjera kriminale ndërkombëtare të profilit të lartë.Pas një viti, ne ende po dëgjojmë dëshmi në rastin e Prokurorisë dhe do të vazhdojmë të dëgjojmë deri në pranverën e vitit 2025”, deklaron avokatja në fillim.

Jashari, avokate në Amerikë, e bën një krahasim me gjykimin e Ratko Mladiqit. Megjithatë, ajo bën të ditur se ky proces duket të ketë zgjatur më pak, duke ditur se Mladiq akuzohej për gjenocid.

“Për krahasim, rasti i prokurorit në gjyqin e Mlladiçit filloi në maj të vitit 2012 dhe përfundoi në shkurt të 2014. Mbrojtja më pas e filloi çështjen rreth tre muaj më vonë dhe e përfundoi atë në gusht të 2016. Fjalët përfundimtare u mbajtën në dhjetor të 2016 dhe aktgjykimi u shpall në nëntor 2017. Sigurisht, Mlladiq u akuzua për dy akuza të gjenocidit (dhe më vonë u dënua për një akuzë të gjenocidit) - akuzat që Thaçi dhe të pandehurit e tij nuk po përballen në gjyqin e tyre”, thotë Blerina Jashari për Nacionalen.

“Megjithatë, mund të parashikohet se gjykimi i Thaçit do të ketë një trajektore të ngjashme në gjatësi dhe mund të zgjasë deri në vitin 2028 ose më shumë”, deklaron më tutje avokatja Jashari.

Dëshmitarët dhe rëndësia e tyre në vendim

Deri në këtë fazë të gjykimit, kanë dëshmuar 54 dëshmitarë. Avokatja Jashari flet për disa dëshmitarë të cilët kanë ndryshuar dëshmitë e tyre në sallën e gjykimit, e për të cilët ajo vlerëson se i takon gjyqtarëve të vendosin se sa do t’i kushtojnë rëndësi.

“Dhomat e Specializuara në gjyqin e Thaçit vazhdon të shprehë shqetësimin për frikësimin e dëshmitarëve, pasi ka parë të paktën dy dëshmitarë të cilët kanë tërhequr deklaratat e mëparshme që kanë bërë kundër UÇK-së dhe në këtë mënyrë kanë forcuar rastin e mbrojtjes. Secili nga dëshmitarët dëshmoi se deklaratat e mëparshme që ata bënë ishin të zbukuruara dhe të pasakta dhe se nuk ishte për shkak të frikës së hakmarrjes që ata e ndryshuan dëshminë e tyre. Edhe pse ky është një zhvillim pozitiv për mbrojtjen, përfundimisht do t'u mbetet gjyqtarëve që të përcaktojnë nëse ata i konsiderojnë dëshmitarët të besueshëm dhe çfarë peshe do t'i kushtojnë dëshmisë së tyre”, deklaron avokatja shqiptare në Amerikë për Nacionalen.

Avokatja flet për rëndësinë e dëshmisë që do ta ketë ish-diplomati amerikan, Shaun Byrnes. Ajo vlerëson se dëshmia e Byrnes, mund të jetë vendimtare për mbrojtjen e krerëve të UÇK-së.

“Një moment kryesor në gjyq ndodhi vetëm kohët e fundit kur ish-kreu i U.S. Misioni Vëzhgues Diplomatik i Kosovës, Shaun Byrnes, dëshmoi se ai kurrë nuk kishte prova se të pandehurit urdhëronin rrëmbime dhe se ata nuk kishin përgjegjësi komanduese për ndalimet në zonat operative të UÇK-së. Parimi ligjor i përgjegjësisë komanduese përbën bazën për ndjekjen penale të Prokurorisë në këtë rast. Si e tillë, dëshmia e Byrnes ishte vendimtare për mbrojtjen”, tha më tutje Blerina Jashari për Nacionalen.

Pyetjet e gjyqtarëve

Ka shkaktuar shumë reagime në Kosovë edhe mënyra se si gjyqtarët po shtrojnë pyetje për dëshmitarët e ndryshëm. Jashari thotë se pyetjet spekulative, sikur në rastin e gjyqtari zviceran Metro, ka pasur edhe në të kaluarën në Tribunalet ndërkombëtare.

“Është e rëndësishme që gjyqtarët të kenë diskrecion të gjerë në mënyrën se si i stilojnë pyetjet e tyre në mënyrë që të arrijnë këtë qëllim. Këto lloj pyetjesh hipotetike nga gjyqtarët janë të lejuara dhe të zakonshme. Për shembull, në Prokurori kundër Vidoje Blagojevic dhe Dragan Jokic, lënda nr. IT-02-60-T, para TPNJ-së, gjyqtari Liu shtroi një pyetje hipotetike në lidhje me informacionin e inteligjencës luftarake. Konkretisht, gjyqtari pyeti nëse diskrecioni i një personi të brigadës ishte i njëjtë në përcjelljen e informacionit të inteligjencës kundrejt kundërzbulimit te komandanti i tyre”, tha ajo.

E pyetur nëse këto pyetje mund të jenë shenjë e një vendimi përfundimtar, ajo lë të hapur të dy mundësitë. Megjithatë, avokatja tregon pse bëhen pyetjet e tilla.

“Mund të jetë ose jo një shenjë e vendimit të dhënë në këtë rast. Ka arsye të ndryshme pse gjyqtarët mund të bëjnë këto lloj pyetjesh hipotetike. Ata mund të dëshirojnë të sfidojnë palët ose të ndriçojnë procedurat, dhe më shpesh, ata mund të duan të testojnë kufijtë e jashtëm të propozimeve të palëve dhe të parashikojnë se si propozime të tilla do të ndikojnë në raste të ngjashme me një grup të ndryshëm faktesh. Kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht se ata pajtohen ose nuk pajtohen me palën që po pyesin”, tha ajo.

“Unë kam parë shumë herë pyetje hipotetike nga gjyqtarët. Gjatë përgatitjes për argumente gojore në gjykatë, avokatët shpesh përpiqen të parashikojnë pyetjet që mund të hasin, duke përfshirë pyetjet hipotetike. Në praktikën time, ne hulumtojmë tërësisht çdo çështje të caktuar dhe e diskutojmë dhe debatojmë me kolegët përpara të gjitha seancave tona. Megjithatë, asnjë avokat nuk mund të përgatitet për çdo pyetje të mundshme hipotetike. Në fund të fundit, ne nuk mund të lexojmë mendjet e gjyqtarëve”, përfundoi Blerina Jashari.

Më 3 prill 2023 filloi pas gati 3 vjetësh pritje, gjykimi ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit e Rexhep Selimit.