Vaksina e re rrit shpresën për mundësinë e shërimit dhe parandalimit të alzheimerit

Nga 2000 trajtimet e mundshme të sëmundjes Alzheimer (AD) të eksploruara gjatë 30 viteve të fundit, më pak se dhjetë janë treguar se ngadalësojnë zhvillimin e simptomave dhe asnjë nuk është treguar se e kuron apo edhe e parandalon sëmundjen.

Megjithatë, një ekip shkencëtarësh anglezë dhe gjermanë kanë zbuluar një qasje të re që jo vetëm mund të kurojë AD, por edhe të parandalojë shfaqjen e sëmundjes në radhë të parë.

Hipoteza e amiloidit

Shkaku i shfaqjes së Alzhimerit mbetet i panjohur, por hipoteza e amiloidit është shpjegimi më i pranuar. Hipoteza supozon se sëmundja zhvillohet kur një lloj proteine ​​(amiloide-beta) grumbullohet, duke formuar ‘masa’ në tru. Këto masa shkaktojnë vdekjen e neuroneve, që përfundimisht rezulton në rënien e aftësive kognitive. (Besohet se grumbullimi i proteinës tau luan gjithashtu një rol.)

Tre lloje të masave (grumbujve) merren parasysh kur zhvillohen trajtime të mundshme. Dy nga masat janë të tretshme – grumbuj të vegjël ose të proteinave shortamiloid ose të proteinave longamiloid që ‘notojnë’ përreth në lëngun që mbush hapësirat midis neuroneve.

Me kalimin e kohës, këto masa të tretshme bëhen aq të mëdha sa që formojnë llojin e tretë të masës: pllaka të patretshme të përbëra nga proteina amiloide të shkurtra dhe të gjata që ngjiten në sipërfaqen e neuroneve.

Të trija masat janë të përfshira në vdekjen dhe mosfunksionimin e neuroneve. Megjithatë, janë pallakt, një shenjë dalluese e gjetur në të gjithë pacientët me AD, që shkencëtarët besonin se ishin shkaku kryesor i sëmundjes.

Andaj, ekipi hulumtues i udhëhequr nga Mark Carr dhe Thomas Bayer ishte skeptik në lidhje me qasjen tradicionale. Së pari, trajtimet e AD që synojnë proteinat amiloide që gjenden tek pllakat nuk reduktojnë ndjeshëm simptomat. Në fakt, ato mund të shkaktojnë simptoma më negative te disa pacientë me AD.

Së dyti, trajtimet që nuk synojnë pllakat shpesh synojnë proteinat e tretshme, longamiloid. Besohet se proteinat e gjata amiloide janë shkaku kryesor në formimin e pllakës, pasi ato tentojnë të grumbullohen në pllaka më shpejt se proteinat tjera.

Megjithatë, këto proteina të gjata amiloide duket se janë një produkt fiziologjik normal që gjenerohet vazhdimisht te individët e shëndetshëm. Ndonëse është e paqartë se cili është funksioni i tyre, ka kërkime në rritje që synimi i tyre shkakton probleme.

Në një studim të mëparshëm, ekipi zbuloi një antitrup që synon në mënyrë specifike proteinat e shkurtra amiloide.

Kur minjtë me tipare të AD u trajtuan me këtë antitrup, vdekja e neuroneve u ndal dhe aftësitë njohëse u përmirësuan.

Carr shpjegoi: “Kjo strukturë nuk ishte parë kurrë më parë në beta–amiloid. Megjithatë, zbulimi i një strukture të tillë të caktuar i lejoi ekipit të inxhinieronte këtë zonë të proteinës për të stabilizuar formën e kapëses së flokëve dhe për t'u lidhur me antitrupin në të njëjtën mënyrë. Ideja jonë ishte që kjo formë e projektuar e beta amiloidit mund të përdoret potencialisht si një vaksinë.”

Në teori, vaksinat janë të thjeshta: futni një molekulë të huaj në trup dhe sistemi imunitar do të fillojë të prodhojë shumë antitrupa që i njohin ato molekula. Por, në praktikë, vaksinat janë të ndërlikuara.

Shumica e molekulave të huaja që hyjnë në trupin tuaj degradohen nga një arsenal enzimash shumë kohë përpara se të nxisin prodhimin e antitrupave.Kështu, një nga pjesët më të rëndësishme të zhvillimit të një vaksine është të sigurohet që molekula e huaj të jetë mjaft e qëndrueshme për t'i rezistuar degradimit.

Kjo mund të jetë çuditërisht e vështirë.Megjithatë, për shkak se një strukturë në formë U-je rrotullohet në vetvete, është relativisht e lehtë të stabilizohet duke e "cikluar" atë.

Me fjalë të tjera, kjo strukturë në formë U mund të stabilizohet duke e ndryshuar atë në një strukturë në formë O. Dhe nëse mund të stabilizohet, mund të kthehet në një vaksinë.