DASh kritikon Qeverinë Kurti për mungesë të transparencës, e përmend edhe korrupsionin
Korrupsioni serioz qeveritar dhe mungesa e hetimit dhe përgjegjësisë për dhunën me bazë gjinore përmenden si disa nga problemet më serioze në raportin e Departamentit e Shtetit amerikan mbi praktikat e të Drejtave të Njeriut, pjesa për Kosovën.
Format e tjera të dhunës, si dhe krimet apo kërcënimet ndaj pakicave etnike dhe grupeve të tjera të margjinalizuara, përmenden në raportin për vitin 2022 për Kosovën. Raporti thekson se megjithëse ligji parashikon dënime penale për zyrtarët e korruptuar, qeveria nuk e ka zbatuar plotësisht ligjin.
Aty përmendet se disa raste të korrupsionit janë apeluar vazhdimisht dhe se sistemi ligjor herë pas here ka lejuar parashkrimin e rasteve.
Në po ashtu thuhet se organizatat joqeveritare në Kosovë, si dhe organizatat ndërkombëtare, kanë theksuar vazhdimisht dështimin e sistemit gjyqësor për të ndëshkuar rastet e korrupsionit, duke rezultuar në shumë pak raste të zyrtarëve të lartë të përfunduar me dënime.
"Ligji parashikon dënime penale për korrupsion nga zyrtarët, por qeveria nuk e zbatoi ligjin në mënyrë efektive. Pati raportime të shumta për korrupsion në qeveri. Zyrtarët ndonjëherë përfshiheshin në praktika korruptive pa u ndëshkuar. Mungesa e mbikëqyrjes efektive gjyqësore dhe dobësia e përgjithshme në sundimin e ligjit kontribuan në këtë problem. Rastet e korrupsionit në mënyrë rutinore i nënshtroheshin ankesave të përsëritura dhe sistemi gjyqësor shpesh lejonte skadimin e parashkrimit. Në dhjetor 2021, Instituti i Kosovës për Drejtësi ka identifikuar 11 raste të korrupsionit në rrezik të parashkrimit; në janar shtatë nga këto raste kanë skaduar për shkak të parashkrimit." - thuhet në raport.
"OJQ-të dhe organizatat ndërkombëtare pretenduan për dështime të shumta nga sistemi gjyqësor për të ndjekur penalisht korrupsionin, duke vënë në dukje se shumë pak raste të ngritura kundër zyrtarëve të lartë rezultuan me dënime. Dënimi i zyrtarëve të nivelit të lartë të dënuar për korrupsion ishte shpesh i butë." - thuhet në raport.
Korrupsioni dhe Mungesa e Transparencës në Qeveri
Ligji parashikon dënime penale për korrupsion nga zyrtarët, por qeveria nuk e zbatoi ligjin në mënyrë efektive. Pati raportime të shumta për korrupsion në qeveri. Zyrtarët ndonjëherë përfshiheshin në praktika korruptive pa u ndëshkuar. Mungesa e mbikëqyrjes efektive gjyqësore dhe dobësia e përgjithshme në sundimin e ligjit kontribuan në këtë problem. Rastet e korrupsionit në mënyrë rutinore i nënshtroheshin ankesave të përsëritura dhe sistemi gjyqësor shpesh lejonte skadimin e parashkrimit. Në dhjetor 2021, Instituti i Kosovës për Drejtësi ka identifikuar 11 raste të korrupsionit në rrezik të parashkrimit; në janar shtatë nga këto raste kanë skaduar për shkak të parashkrimit.
Korrupsioni: Agjencia Kundër Korrupsionit dhe Zyra Kombëtare e Auditimit ndanë përgjegjësinë për luftimin e korrupsionit në qeveri. Që nga shtatori, Agjencia Kundër Korrupsionit publikoi 29 opinione për raste specifike të konflikteve të mundshme të interesit dhe aktiviteteve hipotetike në të ardhmen që mund të përbëjnë konflikt interesi. Prokurorët ngritën 150 aktakuza lidhur me korrupsionin dhe 34 nga rastet e korrupsionit u dënuan që nga tetori.
OJQ-të dhe organizatat ndërkombëtare pretenduan për dështime të shumta nga sistemi gjyqësor për të ndjekur penalisht korrupsionin, duke vënë në dukje se shumë pak raste të ngritura kundër zyrtarëve të lartë rezultuan me dënime. Dënimi i zyrtarëve të nivelit të lartë të dënuar për korrupsion ishte shpesh i butë.
Gjatë këtij viti, IPK-ja ka kryer dy hetime të mëdha për korrupsion në pikat kufitare ndërmjet Kosovës dhe Shqipërisë. Hetimet kanë çuar në arrestimin e 74 policëve të Kosovës, dy zyrtarëve të Doganës së Kosovës dhe 34 policëve shqiptarë.
Në shtator, tre zyrtarë policorë u dënuan me nga 15 deri në 30 muaj burgim për keqpërdorim të pozitës së tyre, marrje ryshfeti dhe lehtësim të kontrabandës së ushqimit, drurit, ilaçeve dhe karburanteve nëpër kufijtë e Kosovës dhe Serbisë.
Që nga dhjetori, një vendim mbeti në pritje në gjyqin e 2019-ës për ish-ministrin e Bujqësisë Nenad Rikalo dhe tetë zyrtarë të tjerë të ministrisë të akuzuar për shpërdorim detyre. Grupi dyshohet se anashkaloi masat mbrojtëse ligjore dhe manipuloi procesin e granteve të ministrisë për të dhënë miliona dollarë kompanive në pronësi të bashkëpunëtorëve politikë.
Diskriminimi dhe Abuzimet Shoqërore
Raporti vë në dukje se rastet e dhunës me bazë gjinore, duke përfshirë forma të tjera të sulmit seksual dhe të tjera, shpesh nuk raportohen nga viktimat për shkak të stigmës shoqërore dhe mungesës së besimit te autoritetet në seksionin për mungesën e hetimeve për raste të tilla.
"EULEX-i vuri në dukje se gjykatat shpesh aplikonin dënime më të lehta se sa minimumi ligjor në rastet e përdhunimeve dhe se organet e zbatimit të ligjit rrallë ndërmorën hapa për të mbrojtur të mbijetuarit dhe dëshmitarët. Përveç kësaj, dënimet shpesh u ulën më tej nga gjykata e apelit. Rastet e dhunës me bazë gjinore, duke përfshirë dhunën seksuale dhe përdhunimin, u raportuan rrallë nga të mbijetuarit, shpesh për shkak të stigmës sociale ose mungesës së besimit te autoritetet. Deri në shtator, prokurorët hetuan 160 raste të përdhunimit ose dhunës seksuale dhe lëshuan 38 aktakuza." - thuhet në raport.
Në raport është përmendur edhe rasti i dhunimit të 11-vjeçares në Prishtinë nga pesë të dyshuar – një i rritur dhe katër të mitur si dhe vrasja e një gruaje shtatzënë 35-vjeçare në oborrin e Qendrës Klinike Universitare. Në raport më tej thuhet se më pak gra mbajnë pozita udhëheqëse në biznese, qeveri apo polici.
